Τι θα συμβεί αν η Κίνα αποσυρθεί από την Euroclear και δημιουργήσει τη δική της εναλλακτική;
Η Euroclear είναι ένα από τα μεγαλύτερα κεντρικά αποθετήρια τίτλων (CSD) στον κόσμο με έδρα το Βέλγιο, που διαχειρίζεται τον διακανονισμό και τη διαχείριση τίτλων αξίας περίπου 42 τρισεκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ σε περιουσιακά στοιχεία. Ήταν κεντρικό στα δυτικά χρηματοπιστωτικά συστήματα, αλλά και αμφιλεγόμενο μετά το πάγωμα των ρωσικών αποθεμάτων μετά την εισβολή στην Ουκρανία το 2022. Η Euroclear κατέχει το μεγαλύτερο μερίδιο: περίπου 183-200 δισεκατομμύρια ευρώ. Η Clearstream κατέχει μικρότερο αλλά σημαντικό μέρος (εκτιμάται σε περίπου 50-100 δισεκατομμύρια ευρώ συνολικά).
Η πιθανή έξοδος της Κίνας -που εκτιμάται σε περίπου 62 τρισεκατομμύρια δολάρια σε περιουσιακά στοιχεία- και η δημιουργία μιας εναλλακτικής λύσης στο Χονγκ Κονγκ (μέσω της Κεντρικής Μονάδας Χρηματαγορών, CMU) θα ήταν μια δραματική κλιμάκωση του γεωπολιτικού και οικονομικού ανταγωνισμού. Αυτό δεν είναι απλώς υποθετικό: Τα σχέδια βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη, με συνεργασία μεταξύ της Νομισματικής Αρχής του Χονγκ Κονγκ (HKMA) και των Χρηματιστηρίων και Εκκαθάρισης του Χονγκ Κονγκ (HKEX) και συζητήσεις με τη Ρωσία για ένα κοινό σύστημα στο πλαίσιο του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης (SCO).
Οι παγκόσμιες επιπτώσεις θα είναι εκτεταμένες και πολύπλευρες, με άμεσους κλυδωνισμούς στις χρηματοπιστωτικές αγορές και θα οδηγήσουν σε μακροπρόθεσμες αλλαγές στη διεθνή τάξη. Παρακάτω συνοψίζουμε τις σημαντικότερες επιπτώσεις, με βάση αναλύσεις από οικονομικές εκθέσεις και γεωπολιτικές εκτιμήσεις.
Όταν η «υπουργός Εξωτερικών» και αντιπρόεδρος της ΕΕ Κάγια Κάλας απειλεί να κατασχέσει τα παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία, δύσκολα καταλαβαίνει τι λέει, κάτι που δεν είναι τόσο ασυνήθιστο. Ξεκινά έναν οικονομικό πόλεμο στον οποίο η ΕΕ έχει τα πάντα να χάσει και τίποτα να κερδίσει.
Σε ένα σημείο, ο Kallas έχει ομολογουμένως δίκιο: Εάν η ΕΕ δεν κλέψει ρωσικά περιουσιακά στοιχεία, οι φορολογούμενοι στην Ευρώπη θα πρέπει να πληρώσουν για τις πολεμικές περιπέτειες της ΕΕ.
1. Οικονομικός αντίκτυπος
Η έξοδος της Κίνας από την Euroclear θα αφαιρέσει ένα τεράστιο μερίδιο των καταθέσεών της, μειώνοντας ενδεχομένως στο μισό τα περιουσιακά στοιχεία της Euroclear (από 42 τρισεκατομμύρια δολάρια σε λιγότερο από 20 τρισεκατομμύρια δολάρια). Αυτό θα αποδυνάμωνε τα έσοδα από τη διαχείριση και τον διακανονισμό και θα αύξανε το κόστος για τις ευρωπαϊκές τράπεζες που εξαρτώνται από το σύστημα. Η Clearstream στο Λουξεμβούργο (20 τρισεκατομμύρια δολάρια) θα αισθανθεί επίσης την πίεση και θα μπορούσε να προκαλέσει ένα ντόμινο με υψηλότερα επιτόκια και χαμηλότερη ρευστότητα στην ευρωζώνη.
Μια τέτοια κίνηση θα σηματοδοτούσε δυσπιστία προς τα δυτικά συστήματα και θα μπορούσε να προκαλέσει έξοδο από την Euroclear. Οι τιμές των μετοχών για τράπεζες όπως η JPMorgan (ο αρχικός ιδιοκτήτης της Euroclear) και οι ευρωπαϊκές χρηματοπιστωτικές εταιρείες θα πέσουν, ενώ οι αγορές ομολόγων θα δουν αυξημένη αστάθεια. Οι παγκόσμιοι επενδυτές θα μπορούσαν να στραφούν προς ασφαλέστερες εναλλακτικές λύσεις, όπως ο χρυσός ή τα μέσα που βασίζονται σε RMB.
Με την αγορά ομολόγων της Κίνας ύψους 25 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, μια μαζική μεταφορά στο Χονγκ Κονγκ θα αποδυνάμωνε τον ρόλο του ευρώ ως αποθεματικού νομίσματος. Αυτό θα μπορούσε να επιταχύνει την αποδολαριοποίηση, με την αυξημένη χρήση του ρενμίνμπι (RMB) στο διεθνές εμπόριο – ήδη μια τάση στις χώρες BRICS.
2. Γεωπολιτικές και στρατηγικές επιπτώσεις
Κατακερματισμός του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος: Μια κινεζική εναλλακτική λύση θα δημιουργούσε ένα παράλληλο σύστημα στην Ασία, υποστηριζόμενο από την SCO και ενδεχομένως τους BRICS. Αυτό θα διευκόλυνε τις μη δυτικές χώρες να συναλλάσσονται χωρίς κινδύνους δυτικών κυρώσεων, μειώνοντας την εξάρτηση από το SWIFT και τα δυτικά ΚΑΤ. Η Ρωσία έχει ήδη χάσει την πρόσβαση στο Euroclear και ένα κοινό ρωσο-κινεζικό αποθετήριο θα ενίσχυε τη συμμαχία της κατά των δυτικών κυρώσεων.
(Κεντρικό Αποθετήριο Τίτλων, το οποίο είναι ένα ίδρυμα που καταχωρεί την κυριότητα των αξιογράφων και διασφαλίζει τον ασφαλή διακανονισμό των συναλλαγών. Άλλες πιθανές έννοιες εξαρτώνται από το πλαίσιο, όπως το Διάγραμμα Ελέγχου Συστήματος στη μηχανική, ή μπορεί να είναι ιατρικός όρος για τη συστηματική σκλήρυνση.)
Αυξημένη διεθνοποίηση του RMB: Η νέα αποθήκη του Χονγκ Κονγκ θα προωθήσει το γιουάν RMB ως εμπορικό και αποθεματικό νόμισμα, ειδικά για ορυκτά, ενέργεια και τεχνολογία. Αυτό θα μπορούσε να φέρει χώρες όπως η Ινδία, η Βραζιλία και η Σαουδική Αραβία πιο κοντά στην Κίνα, αποδυναμώνοντας την οικονομική ηγεμονία των ΗΠΑ.
(RMB, Renminbi είναι το νόμισμα της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας. Ο κωδικός νομίσματος για το ρενμίνμπι είναι CNY. Μεταφρασμένο αυτολεξεί, ρενμίνμπι σημαίνει «χρήματα του λαού» ή «νόμισμα του λαού». Η βασική μονάδα του ρενμίνμπι είναι το γιουάν, το οποίο χωρίζεται σε 10 jiao και κάθε jiao χωρίζεται σε 10 fen. Η μεγαλύτερη μονάδα είναι 100 γιουάν και η μικρότερη είναι 1 φεν.)
Κίνδυνος κλιμάκωσης: Η Δύση θα μπορούσε να απαντήσει με αντικυρώσεις, όπως πρόσθετους δασμούς σε κινεζικά προϊόντα ή περιορισμούς στην τεχνολογία. Αυτό θα επιδείνωνε τους εμπορικούς πολέμους, οι οποίοι ήδη πιέζουν την Ευρώπη με φθηνές κινεζικές εισαγωγές (π.χ. ηλεκτρικά αυτοκίνητα).
3. Μακροπρόθεσμες επιπτώσεις
Αυτό το σενάριο θα σηματοδοτούσε μια στροφή προς έναν διπολικό οικονομικό κόσμο: η Δύση εναντίον της Ανατολής. Ενώ η Κίνα κερδίζει στρατηγικά (αποφεύγοντας την «κλοπή» έναντι της Ρωσίας), η Δύση κινδυνεύει με απώλεια εμπιστοσύνης και μειωμένη παγκόσμια επιρροή. Η πρόκληση για την Ευρώπη είναι ιδιαίτερα οξεία, καθώς θα μπορούσε να επιταχύνει ένα φαινόμενο «φθηνών πωλήσεων» όπου οι κινεζικές εξαγωγές κατακλύζουν την αγορά ενώ η χρηματοπιστωτική υποδομή αποδυναμώνεται.
Συνολικά, αυτό δεν θα ήταν απλώς ένας οικονομικός ελιγμός, αλλά μια γεωπολιτική δήλωση που επιταχύνει το τέλος της εποχής του μονοπολικού δολαρίου. Για τη Νορβηγία, η οποία συνδέεται στενά με την αγορά της ΕΕ, αυτό θα σήμαινε αυξημένη αστάθεια στους τομείς της ενέργειας και του εμπορίου, με πίεση στην κορώνα και στις εξαγωγές.
Οι τεχνοκράτες και οι ακέφαλοι πολιτικοί στην Ευρώπη δεν καταλαβαίνουν ότι παίζοντας με τη φωτιά, θέτουν σε κίνδυνο τα μακροπρόθεσμα συμφέροντα της ίδιας της Ευρώπης.